Schoenenfabriek van Haren vond oorsprong in Leeuwen [4]

In een serie van vier afleveringen kunt u het verhaal lezen over de familie van Haren, die vanuit het niets een nationaal concern wisten op te bouwen, dat zijn oorsprong vindt op de hoek van de pastoor Jansstraat en de Dijkstraat. Deze week gaan we in de laatste aflevering van deze serie in op de successen en tegenslagen van de gebroeders van Haren.

De triomfen en tegenslagen van Ivo van Haren
Ivo bouwde als een echte ‘selfmade man’ verder aan het almaar groeiende concern. In 1929 werden de eerste twee winkels van Van Haren geopend in Rotterdam. Daarna volgden elk jaar meer filialen. In 1934 werden de fabrieken in Waalwijk voor de derde maal in vier jaar opnieuw uitgebreid. De aanbesteding voor de bouw, een uitbreiding van 2.000 vierkante meter, werd gegund aan Baeten Roovers uit Waspik. Met de twee percelen was bijna 50.000 gulden gemoeid. De bouw ving aan in augustus en was in een afrondende fase, toen op vrijdagmiddag 28 december van dat jaar brand uitbrak in een gedeelte waar licht ontvlambare stoffen lagen opgeslagen. Onmiddellijk werd een ontruiming gestart en werd begonnen met de bluswerkzaamheden toen een vat aceton ontplofte. Elf werknemers raakten gewond en moesten voor behandeling naar het ziekenhuis. Enkelen waren er ernstig aan toe. Gelukkig waren er niet veel arbeiders aanwezig in verband met de installatie van de machines in de nieuwbouw. Hoewel de brand snel was geblust, was de schade groot, vooral aan de meterkasten en de materialen in de kelder. Een groot deel van de ruiten van de fabriek was gebroken. Uit onderzoek bleek dat bij de aanleg van centrale verwarming door laswerkzaamheden door de firma Scheepers uit Heerlen enkele vonken door een gat in de muur in de kelder terechtkwamen, waar gevaarlijke stoffen lagen opgeslagen, dit ondanks herhaaldelijke waarschuwingen. Ivo van Haren ging dagelijks op bezoek bij de gewonde arbeiders, die al snel weer herstelden. Deze gebeurtenis was een zwarte bladzijde uit de successtory van Ivo van Haren.

Van Haren schoenfabrieken in Waalwijk.

Elk jaar openden er nieuwe winkels. In 1935 werd de veertigste winkel geopend in Tiel. En het ging maar door. Het werden uiteindelijk 90 filialen. Samen met de vier fabrieken (ook in den Bosch) goed voor 1500 personeelsleden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het bedrijf in 1941 door de Duitse bezetter stilgelegd. Hierdoor moesten veel werknemers uitzien naar ander werk. De Duitsers richtten de Waalwijkse fabriek in al werkplaats voor vliegtuigmotoren. Kort voor de bevrijding werd de werkplaats opgeblazen, waardoor enorme schade werd aangericht. Na de bevrijding kwam het herstel maar moeizaam op gang.

Bij het 25-jarig jubileum in glorieerden door het hele land winkels van Van Haren. Inmiddels was het 75ste filiaal geopend. Naast een viertal schoenfabrieken in Waalwijk, ’s Hertogenbosch en Oosterhout bezat het bedrijf ook een eigen lederfabriek met huidinkopers in alle centra van de wereld. Anderhalf miljoen paar schoenen per jaar vonden inmiddels hun weg via de 75 winkels.
Ivo van Haren betrok met zijn vrouw in 1949 de statige villa Craijenstein aan de Helvoirtseweg in Vught. Dit inmiddels monumentale pand was in de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigd en Ivo liet het pand restaureren. Tegenwoordig is dit Rijksmonument in gebruik als kantoorpand voor diverse bedrijven.

Villa Craijenstein te Vught. Deze foto dateert uit 2006. Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

In ’s Hertogenbosch werd in nauwe samenwerking met de A.V.O. stichting een stikkerij voor minder valide jongens geopend en stond de bouw van een stikkerij in Vught op stapel. Van Haren Schoenenfabrieken was in de jaren 50 goed voor de productie van anderhalf miljoen paar schoenen per jaar en die stroomden naar de consumenten via 75 eigen filialen.

In de jaren 60 kwam er opnieuw een kentering. De gehele Nederlandse schoenenindustrie kreeg het steeds zwaarder te verduren van buitenlandse concurrentie en van nieuwe regelgeving en milieuvoorschriften. Ook de loonstijgingen zetten het huishoudboekje van het concern onder druk. Bij Van Haren werd besloten om de fabriek in ’s Hertogenbosch te sluiten en de leerlooierij af te stoten.

Ivo van Haren overleed op 5 juli 1965, veertien dagen voor zijn 73ste verjaardag. Als mede-oprichter en president directeur van Van Haren Schoenfabrieken NV te Waalwijk werd hij voor zijn verdiensten benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau.
De broers Johann en Jacques van Haren volgden hun vader Ivo op, maar zij reageerden minder alert als hun vader. De opening van de landsgrenzen was voor concurrenten uit EG-landen reden om een steviger positie in te nemen op de Nederlandse markt. Het winkelende publiek reageerde enthousiast op de vernieuwende gracieuze vormen, kleuren en lijnen uit Italië en Frankrijk. Vooral de Nederlandse jeugd nam snel afscheid van het Nederlandse schoeisel, dat voornamelijk op oude leest was geschoeid en minder modebewust was. Van Haren Schoenfabrieken had in 1984 een omzet van 100 miljoen gulden. Jacques besloot zich vanwege gezondheidsredenen terug te trekken uit de dagelijkse leiding en er was geen opvolging vanuit de familie. Er werden fusiebesprekingen gestart. Het kwam al snel tot een fusie met het Duitse Deichmann, die het hele concern later ook overnam. Dit had geen consequenties voor het personeel en de werkgelegenheid. Deichmann uit Essen bleef de naam Van Haren handhaven. Het concern had in 1985 ongeveer 330 winkels in West-Duitsland, 40 in de Verenigde Staten en 60 in Zwitserland. Deichman splitste de winkelketen en het productiebedrijf in aparte bv’s, onder zogenaamde profit-centra. Op deze manier kreeg de directie goed inzicht in de sterke en zwakke punten.

Het computertijdperk brak aan en de automatisering dreef de productie verder op. Nog altijd is het hoofdkantoor van Van Haren gevestigd in Waalwijk en kent het bedrijf momenteel bijna 140 filialen.
Begin jaren negentig is er definitief gestopt met de productie van eigen schoenen. Het grootste gedeelte van de collectie wordt nu samen ingekocht met het Deichmann concern. Met ruim 3175 winkels in 22 verschillende landen is Deichmann inmiddels Europa’s grootste aanbieder van schoenen. Door deze gezamenlijke inkoop is Deichmann en dus ook vanHaren in staat de beste prijs/kwaliteit verhouding neer te zetten.
In 2010 won Van Haren Schoenen de verkiezing en mocht zich een jaar lang Beste Werkgever van Nederland noemen. Het bedrijf won de prijs in de categorie Leiderschap. Bijna 370 bedrijven in Nederland deden mee aan een medewerkersonderzoek. In totaal gaven zo'n 190.000 werknemers hun mening over het bedrijf waar ze werken. De schoenverkoper kreeg een 8,1 voor leiderschap en behaalde daarmee de hoogste score van Nederland. Er werden ook prijzen uitgereikt in de categorieën Beste Werksfeer, Beste Engagement en Beste Ontwikkelingsmogelijkheden.
Schoenverkoper Van Haren Schoenen in Waalwijk heeft in 2012 meer schoeisel verkocht dan ooit te voren. Terwijl andere schoenzaken onder druk staan, gingen er bij Van Haren in totaal ruim zes miljoen paar schoenen over de toonbank en dat zijn 275.000 paar meer dan in 2011.
Het bedrijf uit Waalwijk heeft in totaal 139 filialen.

Brancheorganisatie CBW-MITEX maakte eerder dat jaar bekend dat de omzet van de gehele Nederlandse schoenendetailhandel in 2012 juist met 4,3 procent is teruggelopen. De omzet van Van Haren steeg in 2012 met 7,5 procent naar 132,6 miljoen euro.

Een verfrissende impuls van een nieuw (Nederlands) management heeft er eind jaren negentig mede toe bijgedragen dat vanHaren op dit moment een kerngezonde onderneming is. Hierdoor zal vanHaren zowel nu als in de toekomst, de leidende schoenenwinkel voor het hele gezin blijven in Nederland. Ook in de toekomst ben je bij vanHaren dus verzekerd van een breed assortiment schoenen met de beste prijs/kwaliteitsverhouding!

Rinie van Haren, 4 april 2013

Met dank aan:
M. G. van Haren, Nijmegen
John van Heck, Beneden-Leeuwen
Bron: Genealogie ‘Keijzers-van Haren’