Als de schoenen het maar volhouden

Wandelen naar Santiago de Compostella, een megaproject voor lijf en leden.

Door Rinie van Haren

Wandelen is hun hobby. Al duizenden kilometers hebben ze met hun schoeisel verslonden. De Dam tot Dam, Kastelentochten, boswandelingen, klassiekers en natuurlijk de Vierdaagse van Nijmegen. Deze en nog vele andere wandelevenementen kennen voor Geert van Tiem en Ton van Kerkhof geen verrassingen meer. Toch bleef op hun bucketlist altijd nog die ene wandeltocht staan. Ooit zou Geert die lopen en als Ton met pensioen was zou hij meegaan. Deze zomer werd die belofte ingelost en zou het er echt van gaan komen. Albert Einstein zei ooit: De benen zijn de wielen van de creativiteit. Hoe creatief Geert en Ton met hun benen moesten omgaan merkten zij al direct na de start van de camino Frances.

Als de schoenen het maar volhouden

Eind juli vertrokken de wandelmaatjes naar het Franse Saint Jean Pied de Port, het startpunt van hun voetreis over het pelgrimspad in het noorden van Spanje, met als einddoel Santiago de Compostella. Om daar te komen moesten er 800 kilometers te voet worden overwonnen. En maak nooit de fout dat zo’n pelgrimstocht slechts over vlakke asfaltwegen zal gaan. Integendeel, het is werken en zwoegen om bergtoppen te overwinnen en ook de afdalingen zijn soms huzarenstukjes.

Vijf weken lang plaatsten we op onze digitale dorpskrant Blik op Beneden-Leeuwen in de nieuwseditie wekelijks de verslagen van hun ervaringen en vorderingen. Met een laatste interview terug op Leeuwens grondgebied blikken we met de twee wandelaars nog eenmaal terug op een fantastische en onuitwisbare belevenis.

Vuurdoop
‘We begonnen blanco aan onze camino, de pelgrimstocht over het zogenaamde Jacobspad naar Santiago de Compostella. Ton had zich wat meer ingelezen, maar ik laat het graag allemaal op me af komen. Dan hoef ik me er vooraf ook niet druk over te maken.’ Aan het woord is Geert. Hij neemt een slokje koffie en gaat verder. ‘We begonnen die eerste dag bij flink hoge temperaturen – het was soms Spaans benauwd - en de weg bleef maar stijgen. Een smal pad, losliggende stenen en alsmaar klimmen. Bij elke bocht dacht ik: nou zullen we er toch wel zijn? Maar dan kwam er weer een bocht en er leek geen eind aan te komen. We probeerden met een stok vooruit te komen. Dat zou misschien makkelijker gaan, maar die stok lag al snel weer in de berm. Dat werkte niet. Ik had het zwaar en stelde aan Ton voor om maar weer om te draaien en naar huis te gaan. - We verzinnen de beste smoes die we kunnen bedenken als we terug zijn in Lauwe - zo bedacht Geert. ‘Maar er was ook die drang om door te gaan. We zijn die eerste dag enorm op de proef gesteld. En toen kwam eindelijk die afdaling. Eerst opgelucht, en toen, halverwege, kreeg Ton het steeds moeilijker. Het lijkt vanzelfsprekend maar de omstandigheden waren erg zwaar. Wat waren 2we opgelucht toen we ons einddoel van die dag hadden bereikt.’
Kort na het middaguur kwamen ze aan in Roncesvalles, de plaats vanwaar de meeste Spanjaarden en Portugezen de camino starten. Ook de tweede dag was zwaar, maar naarmate de dagen verstreken, ging het de twee steeds makkelijker af. ‘We werden langzaam aan twee geroutineerde pelgrimgangers’, lacht Ton. Als ze liepen waren ze vaak met elkaar in gesprek maar er waren ook hele stukken dat ieder voor zichzelf liep. ‘Soms liepen we tientallen meters bij elkaar vandaan, ieder met zijn eigen gevoelens, emoties en gedachten,’ vertelt Ton.

Dagindeling
Geert vertelt: ‘Het zoeken naar een slaapplaats leer je snel. Het is gebruikelijk dat je bij aankomst bij een albergue of hostel je schoenen voor de deur zet als die nog gesloten is. De meeste gaan pas rond 13 uur open. De schoenen worden dan in volgorde van aankomst neergezet en de wandelaars gaan dan even de stad of het dorp in om wat te eten. Bij de hostel wordt je ingeschreven in een enorm dik boek. De Spaanse regelgeving schrijft voor dat elke pensionhouder zijn gasten inschrijft. Alles wordt met de pen genoteerd en daar nemen die Spanjaarden alle tijd voor. In Nederland hadden ze daar al lang een ponskaartje of scanbandje voor bedacht maar daar lijkt de wereld nog stil te staan. Eerst reserveer je een bed op de aangewezen kamer of slaapzaal. Dan is het tijd om te douchen. Soms onder nogal primitieve omstandigheden. Je moet voor lief nemen dat je ruim 30 dagen totaal geen privacy hebt. Helemaal niets. Douchen gebeurt soms achter een gordijntje, soms niet eens. Daarna doe je de was. Je kleren elke dag uitwassen scheelt bagage. Zo hoef je minder mee te nemen. Want je hebt toch al snel elke dag 10 kilo op je rug hangen. Maar de sokken wassen was soms lastig omdat die niet in de zelfde trommel mee kunnen. Voor het wassen van de sokken had ik daarom een prima oplossing. Tijdens het douchen lagen de sokken onder in de douchebak en door er steeds overheen te lopen werden ze prima gewassen. Het drogen was lastiger. De kleren droogden steeds snel maar de sokken waren niet altijd droog.’
Eten om 18 uur was niet altijd makkelijk. Spanjaarden eten gewoonlijk om 20 uur en dat is voor ons te laat. Omdat we vroeg naar bed gaan wilden we liever om 18 uur eten zodat we niet met een volle maag naar bed hoefden. De pelgrim menu’s waren trouwens prima. Keuze uit meerdere gerechten en ruim voldoende voor weinig geld.
De slaapplaats bestond meestal uit een lange rij stapelbedden. Soms in een kerk of klooster, de andere keer in een verbouwd huis. Geert gaat verder: ‘Je ligt op van die plastic matrasjes en als je transpireert en je jezelf ’s nachts wil omdraaien, moet je jezelf zo ongeveer losscheuren van het matras. Dus na de eerste nachten sliep ik voortaan in mijn slaapzak, ook al was dat best warm soms.’
’s Nachts hadden de twee regelmatig last van rumoer, de ene keer van buiten, een andere keer vanaf de slaapzaal. Maar ook de vele vliegen wisten nogal eens het slaapplezier te verpesten.

Ontmoetingen
Na vijf dagen leerden ze de sympathieke Canadees Jeen kennen die verkeerd was gelopen en de twee Leeuwenaren om hulp vroeg. ‘Kom maar met ons mee. Wij weten precies hoe je moet lopen’, blufte Geert, die zelf in die eerste dagen ook veel moeite moest doen om op het juiste pad te blijven. Maar het volgen van de gele bewegwijzering ging elke dag beter. Ton en Geert zochten om beurten een verblijfplaats uit voor de nacht en meestal was dat een onderkomen voor een zeer schappelijke prijs, maar dan ook erg sober. Die keer dat Jeen een slaapplaats had gevonden, waren ze meteen een stuk duurder uit en was het niet eens zo goed bevallen. De volgende keren liet Jeen de keuze dan ook maar maken door de twee Leeuwenaren.

Een oud Perzisch spreekwoord luidt: Wandel door het leven, praat met iedereen. Dat hebben Ton en Geert heel letterlijk genomen.
Ton vertelde dat ze onderweg veel wandelaars tegenkwamen van allerlei nationaliteiten. Geert had er een gewoonte van gemaakt om zoveel mogelijk van hen voor de camera te krijgen en ‘Hallo Lauwe’ te laten zeggen. Dat leverde soms hilarische momenten op. Op hun route die precies de hele maand augustus in beslag nam, kwamen zij met regelmaat dezelfde wandelaars tegen en zo ontstonden veel nieuwe vrienden.

Armoe en arbeid
Het Leeuwense wandelduo heeft zich verbaasd over de armoe die er heerst. Langs de Jacobsweg, de pelgrimsroute, leven heel veel inwoners van de pelgrims. Voor een euro of vijf kun je overnachten en voor ongeveer 10 euro krijg je een prima drie-gangen-maaltijd voorgeschoteld. Zo proberen de inwoners het hoofd boven water te houden. Er is erg veel armoe in die streek. Als de pelgrimsroute daar niet meer zou zijn, zouden ongetwijfeld alle bewoners er wegtrekken, menen de twee overtuigend. Naast de armoe viel ook op dat de inwoners er leven van het telen van graansoorten en zonnebloemen. Enorme akkers vol koren. Er kwam geen eind aan. ‘Met een vernuft irrigatiesysteem gingen die Spanjaarden heel zuinig om met het schaarse water in de bergen. Betonnen goten liepen langs de wegen en naar elke boer was er een afscheiding met een eenvoudig schotje in de goot. Wanneer die werd weggenomen, stroomde het water vanuit de zogenaamde hoofdader naar de zijtak. Een sterk verouderd, maar heel functioneel systeem. Verder zagen ze vooral schitterende vergezichten, adembenemende bergtoppen, historische stadjes, idyllische bergdorpjes en talloze monumentale kerken, kloosters en kastelen. Dat alleen al was de voetreis waard.

Grand finale
Ton vertelt over de laatste dagen: ‘De laatste 100 kilometer leek steeds meer op een optocht. Op de splitsing bij Sarya starten heel veel wandelaars. Schone schoenen, weinig bagage en helemaal fit. Om in aanmerking te komen voor een oorkonde hoef je maar 100 kilometer af te leggen, dus starten veel mensen pas hier. Voor ons is dat minder leuk. Het is een stuk drukker op de route.’ Geert vult aan: ‘Je kon ze direct herkennen. Schone schoenen en halflege rugzakken. We verdenken sommigen van hen er zelfs van dat ze met de taxi van stempelplaats naar stempelplaats reden.’
De aankomst in Santiago de Compostella was geweldig. Een enorme ontlading en onderhuidse emoties bij de ontvangst van de fraaie oorkondes. De vrouwen van Ton en Geert, resp. Marijke en José, hadden op het laatst besloten om naar Santiago te vliegen om hun mannen daar een mooie ontvangst te kunnen geven.

Is de wandeltocht uiteindelijk geworden wat jullie ervan hebben verwacht? Geert zegt er het volgende over. ‘Absoluut. Dit was een geweldige ervaring. Maar het was eens en nooit weer’, zo klinkt het vastberaden. Maar zullen ze dat niet ook ooit van de Vierdaagse hebben gezegd? Ton en Geert hebben in elk geval laten zien dat zij over veel doorzettingsvermogen beschikken. Hun vrouwen, familieleden, vele vrienden en bekenden hebben via de speciale groeps-app laten weten hoe trots ze zijn op de prestatie van de twee.

Gestart op de eerste dag van augustus en aangekomen op de laatste dag van augustus. Enkele dagen zijn ze langer doorgelopen dan vooraf gepland was en zodoende zijn ze drie dagen eerder aangekomen, zonder ook maar één rustdag te nemen. Een prestatie van formaat met een schitterende finale, het weerzien van hun vrouwen en de ontlading bij vele pelgrimgangers die zij eerder al hadden ontmoet. Ook van Jeen werd afscheid genomen, maar de contacten zijn er nog steeds. Gelukkig hebben we de foto’s nog.